Beyin sisi, hastaların net bir şekilde düşünmesini zorlaştıran bir durumdur. Genellikle geçirilen bir hastalığın sonucudur, ancak bazı durumlarda aşırı alkol tüketimi veya uyuşturucu kullanımı sonucunda da tetiklenir. Semptomlar ve nedenler nelerdir ve etkilenenler neler yapabilir?
Beyin Sisi Nedir?
Tıp camia dışındakiler, düşünce süreçlerindeki kısıtlanma hissini beyin sisi olarak tanımlar. Bu kavram aynı zamanda sık sık bir şeyleri unutmayı, olaylar ve nesneler arasındaki bağlantıları daha yavaş anlamayı veya net bir biçimde düşünememeyi de ifade eder. Etkilenenler açısından her şey bir sisin içinden bakmak kadar zorlayıcı görünür.
Beyin sisi kendi başına bir hastalık değildir, ancak beyin işlev bozukluğunun altında yatan semptomlar için genel bir terimdir. Terim, etkilenenlerin artık eskisi gibi aynı hafıza kapasitesine sahip olamayacakları hissine sahip oldukları bir durumu tanımlar. Hafıza sisi, ya sağlıksız bir yaşam tarzı nedeniyle ya da bir hastalığın parçası ya da sonucu olarak - örneğin bir COVID-19 enfeksiyonundan sonra - ortaya çıkar.
Alman doktor Georg Greiner, bilinç bulanıklığı kelimesini ilk olarak 18. yüzyılda deliryum sonucunda ortaya çıkabilen kafa karışıklığı veya mekânsal yönelim bozukluğu semptomlarını tanımlamak için kullanmıştır. O zamandan beri beyin sisi, ME/CFS (Kronik Yorgunluk Sendromu) veya bazı otoimmün hastalıkları olan kişilerde meydana gelen yavaşlayan biliş durumunu ifade etmek için kullanılan bir terim olmuştur. Korona salgını ve uzun süredir devam eden Covid semptomlarının ortaya çıkmasından bu yana, beyin sisi yeniden bilimsel bir odak noktası oldu. Yıllardır bu fenomeni araştıran sinirbilimci Sabina Brennan, artık daha çok beyin sisi vakasının gelişmesi olasılığını vurgulamaktadır.
Beyin Sisinin Belirtileri Nelerdir?
Beyin günlük yaşamı kontrol eder. Hastalığın sebep olduğu rahatsızlık ve odaklanma eksikliği, insanların günlük görevleri, planları ve zorlukları yerine getirme ve yönetme şeklini olumsuz etkiler. Daha önce çeşitli hastalıklardan etkilenenler, genellikle uzun bir süre boyunca her zamanki gibi işlev görmedikleri hissine kapılırlar.
Beyin sisinin semptomları, yorgunluk semptomlarına benzer. Bunlar aşağıdaki şikayetleri içerir:
· Konsantre olma zorluğu
· İlgisizlik
· Genel zihinsel yorgunluk
· Net bir şekilde düşünme zorluğu
· Kelime bulma bozuklukları
· Zihinsel çöküş hissi
· Unutkanlık
Dolayısıyla Beyin Sisinin hafıza üzerinde güçlü bir etkisi vardır. Etkilenenlerden bazılarında bilinç bulanıklığı da yaşanır ve her şeyi "sanki bir sisin içinden geçiyormuş gibi" hissederler.
Beyin Sisine Neden Olan Nedir?
Beyin sisinin kesin nedeni ve bunun sonucunda beyin performansında meydana gelen düşüş, halen bilimsel bir tartışma konusudur. Olası nedenler arasında beyindeki iltihaplanmanın yanı sıra, daralmış kan damarları ve buna bağlı olarak beynin etkilenen bölgelerine yeterli oksijen ve besinin ulaşamaması yer alır. Sinirbilimciler, beyin sisinin beynin farklı alanlarını etkileyebileceğini varsayarlar.
Bazı hastalıklar beyin sisi ile ilişkilendirilebilir. Bunlardan bazıları, depresyon, anksiyete bozuklukları, otoimmün hastalıklar veya menopoz gibi beynin iltihaplı bölgeleri ile karakterize edilir.
Beyin sisini tetikleyebilen diğer hastalıklar şunlardır:
· Alerjiler
· Böbrek yetmezliği
· Kovid-19 enfeksiyonu
· Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (ADHD)
· Postural taşikardi sendromu (POTS, insanların ayağa kalktıktan birkaç dakika sonra baygınlık ve baş dönmesi hissettiği)
Bununla birlikte, beyin sisi her zaman bir hastalıktan kaynaklanmaz. Diğer nedenler şunlar olabilir:
Gündelik hayattaki stres
Kötü beslenme
Ağır fiziksel efor
Uyku eksikliği
Ağrılar
Anti-Depresan ilaçlar
Alkol veya uyuşturucu bağımlılığı
Boyun travması gibi servikal omurgada yaralanmalar
Beyin Sisi Nasıl Teşhis Edilir?
Beyin Sisi için belirli bir tanı kriteri yoktur. Bunun nedenlerinden biri, beyin sisinin kesin semptomları hakkında hala bir netlik olmamasıdır. Bu semptomların birçoğu başka hastalıkların da özelliğidir.
Sürekli yorgunluk veya konsantrasyon eksikliği gibi belirtilerin ilk adresi, tıbbi konsültasyondan sonra basit bir dikkat testi veya kan testi gibi ilk muayenelerin yapılabileceği aile hekimliği muayenehanesidir. Daha ileri nöropsikolojik testlerin yapılabilmesi için, bir nöroloji kliniğine sevk mümkündür. Bunu genellikle beyin yapılarını görünür kılan bilgisayar (CT) veya manyetik rezonans görüntüleme (MRI) kullanılarak yapılan bir görüntüleme incelemesi izler. Pozitron emisyon tomografisi (PET), beynin işlevsel eksikliklerinin de söz konusu olup olmadığını belirlemek için kullanılabilir.
Beyin Sisi Tedavisi Nedir?
Bugüne kadar Brain Fog'u tedavi edecek hiçbir ilaç ortaya konmamıştır. Bu nedenle, altta yatan olası hastalıkları belirlemek ve buna göre tedavi etmek önemlidir. Çeşitli önlemlerle semptomlar hafifletilebilir. Bunlar öncelikle yaşam tarzına yöneliktir. Bu, dengeli ve besleyici bir beslenme, gün boyunca yeterli sıvı alımı ve vücudun mevcut performans düzeyine uyarlanmış orta düzeyde fiziksel aktiviteyi içerir.
Beyin Sisi Nasıl İlerler?
Brain Fog semptomlarının şiddeti değişkenlik gösterdiğinden, hastalık farklı şekillerde algılanır. Bununla birlikte, temel anlamda beyin sisi, çoğu zaman sahip oldukları semptomları tanımlamakta zorlandıkları için çoğu kişinin günlük yaşamında büyük bir yük oluşturur. Sonuç olarak, beyin sisinden mustarip kişiler genellikle doktor tarafından ciddiye alınmadıklarını düşünürler.
Ek olarak, altta yatan nedenlere ve tedavi seçeneklerine bağlı olarak beyin sisi semptomlarının azalması haftalar ila yıllar alabilir. Bununla birlikte, prensipte, beyin sisinin tersine çevrilebilir olduğu düşünülmektedir.
Beyin Sisi Önlenebilir mi?
Sebebe bağlı olarak, bir beyin sisi yalnızca sınırlı bir ölçüde önlenebilir. Eğer bir hastalığın sonucu ise ilk hedef söz konusu hastalığı tedavi etmektir. Günlük yaşamdaki stres veya zor gibi görünen işler, uzun vadede beyni bunaltarak beyin fonksiyonlarını olumsuz etkiler. Hatırlatıcı işlevi olan programlar ve teknik yardımlar, günü yapılandırmaya yardımcı olur.
Ayrıca, karmaşık görevleri tek tek adımlara bölmek ve onlara adım adım yaklaşmak mantıklıdır. Bu önlemler, bir genel bakış sağlamaya, stresi azaltmaya ve zihinde netlik yaratmaya yardımcı olur. Çoklu görevlerden ve dikkat dağıtıcı şeylerden kaçınmak ve düzeni sağlamak önemlidir.
Alkol ve uyuşturucu tüketimi ve aynı zamanda bazı ilaçlar beyin sisini tetikleyebilir. Bunu önlemek için tüketimden kaçınmak mantıklıdır. İlaç alınması gerekiyorsa ve beyin sisi belirtileri ortaya çıkarsa, bunu doktorun muayenehanesinde görüşmenizi öneririm.
Comments